De pathologie van het vaatsysteem kan op verschillende manieren worden ingedeeld:
Vanzelfsprekend kunnen er binnen één patiënt meerdere afwijkingen naast elkaar bestaan.
De meeste
patiënten met klachten op basis van afwijkingen van het
arteriële systeem presenteren zich met klachten die berusten op
obstructieve of dilaterende veranderingen.
De obstructieve afwijkingen presenteren zich meestal door
verschijnselen van ischemie en worden vaak door de patiënt zelf
gesignaleerd.
Dilaterende afwijkingen zijn vaak arm aan verschijnselen; de
patiënten ervaren dan ook, tot het moment dat complicaties van
de verwijding optreden, weinig klachten. De verwijding wordt dan
ook vaak als een toevalsbevinding gevonden.
We beperken ons nu tot vernauwende afwijkingen van het arteriële
systeem met als gevolg ischemie. Het probleem bij ischemie is dat
er meestal geen sprake is van een enkelvoudige oorzaak. De
bijdrage van de verschillende componenten moeten ieder
afzonderlijk op hun belang beoordeeld worden.
Schematisch kunnen de oorzaken voor obstructies in het arteriële
systeem worden verdeeld in oorzaken die gelegen zijn:
Bij vernauwingen treedt in het lichaam een
compensatiemechanisme in werking waardoor de gevolgen
aanvankelijk worden beperkt.
Een slagader kan een vernauwing van 40% compenseren door ter
plaatse van de vernauwing te verwijden (ruimer worden van de
adventitia).
Daarnaast kunnen soms een aantal kleinere bloedvaten die het
vernauwde segment overbruggen gaan functioneren als collateralen.
Voor de ontwikkeling van deze compensatoire mechanismen is tijd
nodig: bij een chronisch probleem is het effect beter dan bij een
acuut probleem.
Soms zijn er uitgebreide vernauwingen in een arteriëel systeem
waarbij de compensatie zo goed functioneert dat er geen klachten
worden ervaren door de patiënt!
Vernauwingen van het arteriële systeem leiden tot een aantal
specifieke ziektebeelden, die afhankelijk zijn van de plaats waar
de vernauwingen zich als eerste manifesteren. Het gevolg van deze
vernauwingen is ischemie in het orgaan dat door de betreffende
vaten van bloed wordt voorzien. Deze ischemie kan tijdelijk zijn
of blijvende gevolgen hebben.
Voor obliteratief vaatlijden bestaan een aantal risicofactoren. Behalve vaatlijden van het been, bestaan er ook een aantal andere target organen.